Yazd

YAZD
Yazd is een klein oud stadje in de woestijn dat ook al door Marco Polo werd bezocht. In de oude binnenstad zijn de huizen van leem dicht op elkaar gebouwd zodat de hete zon niet binnen dringt. In de zomer kan het hier ruim 50 graden worden. Midden op de dag is er dan niemand meer op straat. We wandelen kris kras door de oude en kleine straatjes. Omdat de huizen van leem zijn gemaakt, zijn ze ’s winters warm en ’s zomers koel. steegjes Hetzelfde principe wordt toegepast in de woestijn in Marokko en Egypte. Meteen naast de oude stad ligt een mooie moskee. Tot onze grote vreugde vonden we een klein cafe met allerlei goede soorten koffie.

HERENHUIS ALS HOTEL
We slapen in gerestaureerd oud herenhuis met een grote binnentuin met vijver. We hebben de mooiste kamer, ongeveer 8 x 8 meter met een grote koepel erop, veel meubels en antieke snuisterijen.

BADGIRS
Badgirs kun je ook omschrijven als windtorens of windvangers .Ze zien eruit als een soort schoorsteen met allemaal spleten erin maar het is een ingenieus oud systeem van airconditioning dat de warme wind buiten houdt en de koude wind binnenlaat. De koude wind wordt opgevangen boven een vijvertje in het huis met koel water.

IJSHUIZEN EN EN QANATS
Sinds minstens 2000 jaar kent Yazd ondergrondse waterkanalen voor de drinkwatervoorziening en voor de landbouw. Men begint bij een ondergrondse bron in de bergen die hoger ligt dan het eindpunt zodat het water van hoog naar laag kan vloeien. De qanats werden met mankracht gegraven. Er zijn ingewikkelde wetten die ieder aspect van de qanat en de verdeling van het water onder de bewoners bepalen. Want een qanat maken, is duur en gevaarlijk. Hoewel nu ook gebruik gemaakt wordt van moderne irrigatiemethoden, zijn veel plaatsen nog steeds afhankelijk van de qanat. In Yazd bezoeken we het watermuseum waarin uitleg wordt gegeven over de qanat.
IJshuizen zijn plaatsen waar het water wordt bewaard. Vaak zijn ze bol van buiten en liggen ze deels of helemaal onder de grond. In de winter laat men het water bevriezen. In de woestijn vriest het ’s nachts. Dit ijs wordt bewaard. Regelmatig wordt er wat ijs afgeschraapt en naar een watervoorziening gebracht om het water koel te houden.

ZOROASTRISME
Deze religie is ontstaan in Perzie in de 10e eeuw voor Chr. Haar mythische stichter is Zoroaster. Zijn leer is samengevat in de Aesta, het heilige boek. De leer gaat sterk uit van een dualisme tussen goed en kwaad. De mens zit ingeklemd tussen de Verlichtende Wijsheid en de Destructieve Geest. De mens dient voor het goede te kiezen dat bestaat uit goed denken, goed spreken en goed handelen. Onder Cyrus de Grote werd het zoroastrisme staatsgodsdienst. Dit bleef zo totdat de Arabieren Perzie veroverden in de 7e eeuw en de islam de belangrijkste godsdienst werd. Mensen die zich niet bekeerden maar hun oude geloof bleven aanhangen, werden kafir (ongelovige) genoemd. Ze moesten extra belasting betalen en kregen beperkingen opgelegd. Toen in de 10e eeuw de vervolging van niet-moslims toenam, vluchtten velen naar India. Hier leven ze nu nog steeds in Bombay. Vlakbij Yazd in Chak-chak hebben ze nog steeds een heiligdom waar regelmatig bijeenkomsten worden gehouden. Het zoroastrisme kent reincarnatie. In ieder leven krijg je de kans om je geest te verbeteren totdat je de verlichtende wijsheid hebt gerealiseerd. De energie van de schepper wordt uitgebeeld door licht en vuur. In de tempels brand een eeuwig vuur. Iemand is speciaal aangesteld om te zorgen dat het nooit uitgaat.


DE TORENS DER STILTE
Ook kent het Zoroastrisme de leer van de elementen lucht, water, vuur en aarde. Deze elementen komen nog steeds voor in de Indiase voedingsleer. Ook in Iran kent men nog het verschil tussen koud en warm voedsel. De Perzische tuinen zijn gebaseerd op de elementenleer. Volgens de zoroasters mag je elementen niet vervuilen of beschadigen. Daarom werden de doden buiten de stad in een soort torens opgebaard om door de gieren te worden opgegeten. Men wilde de aarde niet bevuilen met een lijk.

VUURTEMPEL OF ATESHKADEH
In de stad staat nog een zoroastrische tempel die nog steeds in gebruik is. Door een groot raam konden we het vuur zien. We hadden geluk want het vuur werd net opgestookt toen we er waren. We konden niet echt in de tempel alleen in een soort voorportaal. Hier hingen teksten uit het heilige boek en er was een schilderij met de stichter Zoroaster.

BAGH-E DOLAT ABAD TUIN
We hebben nog een leuke Perzische tuin bekeken – koel en rustig – waarin een heel mooi paviljoen stond.

VAN YAZD NAAR ESFAHAN
Het is een halve dag rijden. We rijden door de woestijn. Onderweg bezoeken we Meybod met een oud kasteel en een gerestaureerde karavanserai. In Nain bekijken we een oude moskee met een mogelijkheid om in de hete zomer ondergronds preken te houden. In de kelder was het dan koel.