Teheran

MAUSOLEUM VAN KHOMEINI

Ook hier zien we een enorm complex met veel bijgebouwen. Er zijn vier torens van 91 meter hoog, die de sterfleeftijd van Khomeini symboliseren. De enorme gouden dom is versierd met 72 tulpen die de 72 martelaren symboliseren die in het gevecht stierven voor imam Hoessein. Het terrein is enorm groot. De ayatollah wilde niet alleen een moskee maar ook een plaats waar mensen zich zouden kunnen vermaken. Met een pendelbusje rijden we naar het mausoleum. Het is enorm groot en er kunnen massale bijeenkomsten worden gehouden. Toen wij er waren, was het matig gevuld.

Bij de ingang worden we gecontroleerd. Bij de schrijn van Khomeini spreekt een jongen ons, eigenlijk mij, de man, aan en vraagt waarom ik reis. En of ik de shiitische islam in het westen zou promoten. Ja, ja!!! Ik heb me er maar een beetje diplomatiek over uitgelaten: verschillende culturen en zo. Tiny heeft twee keer een bloemetjeschador aan mogen trekken. Ze had contact met een aantal zwartgerokte meisjes die haar haar nog even netjes onder de hoofddoek deden. Ze spraken overigens geen Engels, maar wilden allemaal met Tiny op de foto.

Ik werd nogal opgehouden door de veiligheidsdienst van militairen die wilde weten hoe mijn camera werkte. Of de lens ook los kon. Hoe je een foto kon nemen en hem vervolgens zichtbaar kon maken. Er werd over getelefoneerd, waarschijnlijk met een meerdere. Uiteindelijk mocht ik na 5 minuten en zonder gefouilleerd te zijn, naar binnen. Het maken van foto’s bij de schrijn bleek geen enkel probleem op te leveren. Misschien was men bang dat er een ontstekingsmechanisme in het toestel zou kunnen zitten ?! Het zou kunnen. Ik weet het niet. Onze chauffeur van dienst sprak geen Engels, maar zei dat fotograferen geen enkel probleem was.

Khomeiny is overigens heilig verklaard. Bij zijn begrafenis was er zo’n grote massa Iraniers aanwezig die hem nog even wilde aanraken of een stukje van zijn lijkwade wilden, dat ze het stoffelijk overschot uiteindelijk men een helikopter moesten bevrijden uit de menigte.

BEGRAAFPLAATS DER MARTELAREN (BEHESHT– E ZARA)

De oorlog tussen Iran en Irak duurde van 1980 – 1988. Het begon met een opportunistische invasie van Saddam Hoessein die enkele olievelden in Iran wilde veroveren. Hij ging ervan uit dat Iran zich niet zou kunnen verdedigen door de chaos die na de revolutie was ontstaan. Het kwam Khomeini echter goed uit want hierdoor ging alle aandacht naar de oorlog en was er veel minder ruimte voor een interne machtsstrijd. Na twee jaar had Iran Irak van zijn grondgebied verjaagd.

Een wapenstilstand behoorde na twee jaar tot de mogelijkheden maar Iran vocht door omdat ze de heilige sjiitische steden Najaf en Kerbala wilde veroveren. Pas in 1988 werd de oorlog beeindigd zonder enige positief militair resultaat. Er waren 87 steden en bijna 3000 dorpen gebombardeerd. Meer dan 900.000 doden waren er aan beide kanten gevallen.

Nog steeds is er in Iran veel aandacht voor de herdenking van de gestorvenen. In iedere stad of dorp zie je langs de weg lange rijen foto’s. Opvallend is, dat de martelaren uit de Irak-Iran-oorlog behoorlijk worden uitgebuit, al zullen de Iraniërs daar wellicht anders over denken.

Langs de boulevards kijken de gezichten als paspoortfoto’s je aan, hangend aan lantaarnpalen of als een verzameling hoofden op grote borden, waar het Grote Opperhoofd Khomeini en zijn kornuiten tevreden op hun neerkijken. Maar ja, wij hebben dan ook geen oorlog meer gehad sinds zo’n jaar of 70 en wij kennen nog nauwelijks een hemelse beloning. Ik heb één keer een vrouwspersoon tussen al die mannen gezien en soms enkele jongens. Het was steeds een heel akelig gezicht als je achter de foto’s de jonge mannen ziet, die te vroeg zijn gestorven.

De chauffeur bracht ons naar het centrum van de begraafplaats waar de Iraanse martelaren liggen die tijdens de pelgrimage naar Mekka omkwamen toen de Saoedische militairen het vuur richtten op de menigte midden jaren tachtig. We zijn hier maar kort geweest omdat we het toch wel genant vonden hier als toerist foto’s te maken.

DE VOORMALIGE AMERIKAANSE AMBASSADE

De ambassade lag vijf minuten lopen van ons hotel en dus waren we nieuwsgierig genoeg om te kijken wat voor anti-westerse propaganda er op de muur stond. Helaas viel het nogal tegen. Er was een stuk graffiti met Down with the USA en enkele plaatjes met bommen die de Amerikaanse vlag of het vrijheidsbeeld opbliezen.

De haat van de Iraniers is goed te begrijpen als je weet hoe de V.S. heeft geinfilteerd in Iran. Vanuit een bunker onder het ambassade gebouw zette de CIA zijn acties op touw. In 1953 werd de in Iran zeer populaire president Mossadegh afgezet. De CIA zorgde ervoor dat de zwakke sjah Mohammed Reza aan de macht kwam en bleef. De steun voor de sjah werd vooral geregeld vanuit de ambassade.

Na de revolutie waren de studenten bang dat de situatie van 1953 zich zou herhalen en de CIA met een tegencoup de revolutie zou overnemen. Vandaar dat ze de ambassade bezetten met instemming van Khomeini. Ze hield 52 Amerikaanse diplomaten 444 dagen vast.

SMOG

De smog in Teheran is vreselijk. Na tien minuten wandelen kregen we last van tranende ogen en een zere keel. Teheran is een van de meest vervuilde steden ter wereld.

GELDZAKEN

Door de sancties is Iran afgesloten van het internationale bankverkeer. Dit betekent dat je al je geld contant moet meenemen plus een reserve voor onverwachte zaken zoals doktersbezoek. De inflatie is er enorm. 1 euro = 40.000 rials. Je loopt dus constant met een flink gevulde buidel rond. Het lijkt op Italie in de tijd van de lires of sommige Zuid-Amerikaanse landen..

EVALUATIE

Hoogtepunten: Esfahan, Persepolis, zeer vriendelijke bevolking

Dieptepunten: De beperkingen door de sharia, veel meer dan alleen een hoofddoek.
Een bepaalde somberheid door de grote werkloosheid, uitzichtloosheid,
hoge inflatie, sancties en dreigend militair ingrijpen door de V.S.

Volgende reis naar Iran:

In West-Iran zijn 3000 jaar oude opgravingen. Bert zou wel willen maar Tiny heeft nog heel veel twijfels. Voorlopig niet.

GEEN ONTWIKKELINGSLAND, WEL CONTROLES

Iran is beslist geen derde wereld land. De hotels zijn goed. De wegen en de auto’s zijn goed. Het eten is hygienisch. Het water is drinkbaar maar niet smakelijk. Er is voldoende te koop.

Het hotelpersoneel, de gidsen en taxichauffeurs waren niet alleen op de hoogte van onze route maar wisten ook precies wat voor werk we hadden gedaan. Het hotel houdt de paspoorten vast gedurende je hele verblijf. We hebben wel geprobeerd ze eerder terug te krijgen maar dat lukte niet. Als we de stad uit wilden, konden ze wel een kopie maken.