eerste dag

WEER EN KOSTEN
Het weer in Reykjavik is zacht met motregen en nogal bewolkt. Vraag niet aan een Ijslander om de weersverwachting te geven. Dan kijken ze je verbaasd aan. Het weer is hier onvoorspelbaar. Over een beetje regen zeur je niet. Waarschijnlijk blijft het bewolkt en zacht de komende dagen. Dat betekent dat we geen noorderlicht kunnen zien. Verder plan je hier gewoon excursies en ziet wat ervan komt.
Morgen maken we een spannende tocht met een superjeep via een bergpas over een gletsjer en daarna in een lavagrot. Op de terugweg bekijken we nog wat watervallen en hete bronnen.
Sinds de Ijslandse kroon minder waard is geworden ten opzichte van de euro ongeveer 30% minder, zijn het eten en drinken goedkoper geworden. Dit zijn nu ongeveer Nederlandse prijzen. De prijzen van excursies voor toeristen zijn 30% opgetrokken en daardoor even duur als voor de kredietkrisis (80 - 200 euro per excursie).
Bij terugkeer in Nederland bleek dat tijdens ons verblijf de waarde van de kroon was verminderd van 125 tot 150 kronen voor een euro. Leuk voor ons, tragisch voor het land. Zeker als je bedenkt dat je een jaar geleden nog 80 kronen kreeg voor een euro.
Je kunt hier heel veel aktiviteiten doen zowel dagexcursies als musea en galerieen in Reykjavik. Het is inderdaad een leuk en gemoedelijk klein stadje met veel leuke restaurantjes en bezienswaardigheden. Er is meer te doen dan we kunnen zien in een week. Het blijft hier duur omdat vrijwel alles moet worden ingevoerd. Geloof dus mensen niet die zeggen dat Ijsland steeds goedkoper wordt.
We hebben vandaag nadat we veel tijd nodig hadden om excursies te kiezen, drie kleine musea bezocht. Het was ongelofelijk interessant. Dit is een deel van de wereld waarvan we wat betreft geschiedenis, levensomstandigheden en natuurfenomenen vrijwel niets weten. Een heel onontgonnen terrein dus.
Hieronder volgt een verslagje van wat we in de verschillende musea hebben gezien.

MIDDELEN VAN BESTAAN
Momenteel geldt Ijsland als een rijk, Europees land met alle nodige voorzieningen. Vergeet niet dat ze hier al jaren op hun 70e met pensioen gaan. Ze leven van visvangst, aluminium, groene stroom, IT en een Amerikaanse basis.
Voor de Tweede Wereldoorlog was het een der armste landen van Europa. Tot 1950 woonden veel mensen in huizen van turf en hout (wel groter dan een plaggenhut). De eerste wet met concrete beperkingen op kinderarbeid dateert van 1946 en een totaal verbod op kinderarbeid is er pas sinds 1999. We waren op een fototentoonstelling hierover waarbij kinderen vanaf 6 jaar meegingen op visvangst of hielpen bij de verwerking van vis.
De eerste pioniers rond 1000 leefden van visvangst, schapen, vogelvangst en wat landbouw. Toen zij er kwamen, waren er nog veel berkenstruiken op IJsland. Honderd jaar later was alles opgestookt. Niet alleen voor het verwarmen van huizen maar ook voor het smelten van ijzer gebruikten ze hout. Pas aan het eind van de 19e eeuw kwamen er de eerste vissersschepen die een motor hadden. Veel culturele en technische ontwikkelingen in Europa gingen aan IJsland voorbij door hun afgelegen ligging. In de 19e eeuw werd er gedroogde vis (stokvis) en walvisolie geexporteerd. Walvisolie werd gebruikt voor straatverlichting in Europa. Tot voor kort was er voor de meeste mensen bittere armoede in dit gure klimaat. Pas in de 20e eeuw ontstonden hier steden doordat vissersboten machines hadden en de opbrengst dus groter werd.

SAGEN
IJsland is erg trots op zijn sagen.Het zijn heldhaftige verhalen die gaan over de eerste bewoners van Ijsland. Aanvankelijk zijn ze mondeling doorgegeven. Met de komst van het christendom kwam ook het schrift in Ijsland hoewel het Runenschrift nog tot de 14e eeuw bleef bestaan. De bloeitijd van de sagen was de 11e en 12e eeuw. Mensen ontlenen er hier hun stamboom aan.Deze kan teruggaan tot aan goden als Donar en Wodan. De staat had in 1941 een wet aangenomen die verklaarde dat de sagen staatseigendom waren. De Nobelprijswinnaar Laxmann had een sage bewerkt en uitgegeven. Hij werd veroordeeld maar de Hoge Raad beslist dat het onmogelijk was om de sagen tot staatseigendom te maken en hij werd vrijgesproken. Trotse IJslanders vertelden ons dat zeer oude Middeleeuwse manuscripten met sagenverhalen nog in een museum te zien waren. We zijn er heengegaan. Daar lazen we dat in de 19e eeuw in de tijd van de Romantiek in Europa sommige kunstenaars de Ijslandse sagen als de oudste culturele bronnen van Noord- en West-Europa beschouwden. Wagner gebruikte het bij zijn opera Het Nibelungenlied. Maar ook Tolkien heeft veel inspiratie ontleend aan de sagen. We wisten hier nauwelijks iets van maar gaan ons morgen eerst richten op de bijzondere natuurfenomenen van Ijsland. Wel heel interessant allemaal.