een aap als godheid

Puri 29/3/14
VAN BHUBANESWAR NAAR PURI
Dit stuk is maar anderhalf uur rijden maar het werd een halve dag doordat we onderweg bij een aantal bezienswaardigheden zijn gestopt. Helaas is er in Orissa net een hittegolf ontstaan de afgelopen drie dagen. Normaal is het ongeveer maximaal 36 graden, nu 41 graden. Dus op het midden van de dag trekken we ons terug voor een lunch en een dutje.

APENTEMPEL VAN HANUMAN
Hanuman was de aanvoerder van een apenleger in een strijd tussen twee koningen in de oudheid. De ene koning vertegenwoordigt het goede, de andere het kwade. De goede koning Rama kan alleen met hulp van het apenleger de strijd winnen. In feite is Hanuman een incarnatie (verschijningsvorm) van de god Vishnu. Deze heeft tientallen verschijningsvormen. De drie belangrijkste goden in het hindoeisme zijn Brahma (schepper), Vishnu (instandhouder) en Shiva (vernietiger). Het hindoeisme gaat ervanuit dat alles opkomt (brahma), een tijd leeft (Vishnu) en uiteindelijk verdwijnt of sterft (Shiva). Dit is een eeuwig durende kringloop. Het verhaal van koning Rama en zijn vrouw Sita staat beschreven in de Ramayana die enkele eeuwen v. Chr. op schrift is gesteld. Nog steeds heeft het Ramayana een grote religieuze invloed. Onze chauffeur is een aanhanger van Hanuman. We hebben een tempel van Hanuman bezocht die in vrolijke kleuren was beschilderd. Niet alleen het verhaal van de Ramayana stond op de muren uitgebeeld maar ook de verhalen over de verschillende hellen met allerlei bloedstollende martelingen.

EDICT VAN ASHOKA
In 260 v. Chr. liet koning Ashoka bij Dhauli een edict in de rots beitelen die de welvaart voor mens en dier in zijn koninkrijk moest bevorderen. Bovendien wilde hij dat de bevolking meer moraliteit in haar gedrag ging vertonen. Hij was echt begaan met het welzijn van zijn onderdanen en onder zijn leiding kregen de mensen het inderdaad beter. Maar wie was koning Ashoka? Hij was in zijn beginperiode een krijgszuchtig heerser die heel veel volkeren onderwierp. Zijn laatste veldslag was tegen de Kalinga in Orissa. Hij won deze oorlog maar er waren zoveel slachtoffers gevallen dat hij er zelf van schrok. Hij werd boeddhist. Hij volgde de principes van geweldloosheid en mededogen en zorgde dat zijn ambtenaren in zijn inmiddels zeer uitgebreide rijk de onderdanen zachtmoedig bejegenden. Door Ashoka was er een wederopleving van het boeddhisme in India.

PIPILI
Pipili is een klein dorpje waar al eeuwen lang van generatie op generatie met de hand applique werk wordt gemaakt voor tempels en particulieren. In allerlei felle kleuren worden lampen, parasols, baldakijnen enz. van verschillende stoffen gemaakt. Mooie patronen met allerlei verschillende motieven.

RAGHURAJPUR
Dit is een dorpje waar ook nog steeds allerlei oude ambachten sinds generaties worden bedreven. De binnenkomst in het dorpje was heel bijzonder. Het dorp lag aan kleine straatjes temidden van palmbomen. Er heerste een zeer aangename rust. Aan het begin was een meer waar de dorpelingen zich wasten. Daarnaast stond een kleine tempel van de god Jagunnath samen met zijn broer en zus. Veel huizen waren van steen gemaakt met een dak van bamboe met rijsthalmen en – stengels bedekt. De rijsthalmen moeten jaarlijks worden vernieuwd. Anders gaat het dak lekken. De huizen waren versierd met gelukssymbolen, schilderingen van goden en andere motieven. Sommige huizen waren van leem. Buiten en binnen waren de muren met de hand versierd met verf van rijst gemaakt. Midden in het dorp stond een plateau een beeld van de godin Durga, een verschijningsvorm van Shakti, de vrouw van Shiva. Op haar hoofd en op alle vier de hoeken stond een pot met basilicum, een heilige plant. Voor de meeste huizen stond ook een pot met basilicum. De rijst werd met de hand gedorst. Gedroogde koeienmest werd gebruikt om de oven mee te stoken. De keuken was onder een afdakje. In twee gaten in de grond werd vuur gemaakt. De meeste families hadden enkele geiten of koeien. We bekeken een smidse in een primitieve vorm. Een blaasbalg werd aangedreven door een met de hand bediend wiel. Het ijzer werd in een vuurtje gelegd en iemand anders sloeg met een hamer op het ijzer dat, als het de goede vorm had gekregen, in koud water werd gelegd. Verderop waren de vrouwen in de familie bezig met het maken van zeer platte broden, een soort pannenkoeken. Deze werden op de markt verkocht. Op een andere plek was een straat vol met pottenbakkers. Ook alles weer handwerk. Sommige gebruikten een wiel. Andere maakten met de hand kleine potjes. Tot slot werden we naar een specifieke vorm van schilderen gebracht. De verf wordt nog zelf gemaakt. Deze vorm heet patachitra. Het doek wordt met een mengsel van kalk en gum, gemaakt van tamarindezaad, ingesmeerd en daarna gepolijst. Vervolgens wordt het beschilderd met dieren, bloemen, goden en demonen. Het waren schitterende schilderijen met vrolijke kleuren. Ze lieten ons schilderijen zien die al een paar honderd jaar oud waren. De grootvader van de schilderfamilie had voor zijn bijzondere diensten op dit gebied een hoge onderscheiding van de centrale regering gekregen. Hij is 72 jaar oud maar schildert nog steeds. Het bezoek aan dit dorpje was een hele bijzondere belevenis.