krakov
Door: webmaster
23 Juli 2011 | Nederland, Amsterdam
We zijn nu 2,5 dagen in Krakov. Het is een leuke, gezellige stad met veel oude gebouwen, prettige restaurants en leuke kleine musea.
Gisteren was het weer slecth, veel regen. Vandaag was het prima, de hele dag zon.
WIELICKA ZOUTMIJNEN
Gisteren zijn we vanwege het weer naar de zoutmijnen gegaan. Er komen jaarlijks een miljoen toeristen. De mijnen zijn in 1300 gebouwd en bestaan uit 3000 kamers over een lengte van 300 km tot een diepte van 327 meter. In het verleden verschafte de zoutwinning veel rijkdom. Hiervan werd o.a. de universiteit betaald.
Toeristen komen tot 135 meter diep en bekijken 20 kamers. De mijn is niet meer in gebruik.Er zijn prachtige beeldhouwwerken gemaakt van zoute steen.Ze zien eruit alsof ze van gewone steen zijn gemaakt. Je mag ze alleen niet aanraken omdat het zout dan oplost.In enkele kamers is het leven van de mijnwerkers in zoutsculpturen uitgebeeld compleet met paarden die als werkkracht werden gebruikt. Een machine om volle vaten zout naar boven te transporteren en lege vaten naar beneden werkte nog. Het was een soort rad waarbij je in de rondte moet lopen. Het grootste gevaar voor de mijnwerkers was niet uitglijden en vallen maar overstromingen waardoor de zoute steen oploste en de gangen instortten. Ook nu is dat nog een probleem, niet alleen voor de mijn maar vooral voor het dorp dat erboven ligt omdat dan de bodem wegzakt.De mijnwerkers verdienden destijds 3 tot 4 keer zoveel als een arbeider boven de grond.
Natuurlijk hadden de mijnwerkers er behoefte aan voor hun gevaarlijke werk te bidden. Er zijn complete kapellen uitgehouwen. De grootste was prachtig met afbeeldingen in de muren met taferelen uit de Bijbel. Heel goed gedaan en bovendien nog met een prima perspectief.
De mijnen worden ook nog gebruikt voor behandeling van mensen met ademhalingsstoornissen.
CHOPIN
'S Avonds hebben we in een duur restaurant uit de middeleeuwen een pianoconcert van de Poolse componist Chopin gehoord. Prima genoten. Daarna in hetzelfde restaurant lekker gegeten.
COLLEGIUM MAIUS
Vanochtend de prachtige oude universiteit bezocht die rond 1400 is opgericht. Ook Copernicus heeft hier gestudeerd die zijn voor die tijd controversiele theorie dat de zon niet om de aarde draaide maar andersom, bedacht. Deze is later door Galilei uitgewerkt. Tot in de 18e eeuw had de katholieke kerk heel veel invloed op de universiteit. De professoren moesten in celibaat leven en woonden binnen de muren van de universiteit.
In de oorlog verboden de nazi's het onderwijs aan de universiteit en veel wetenschappers werden naar concentratiekampen afgevoerd. Het onderwijs ging illegaal door in de eerste plaats om de Poolse taal en cultuur in stand te houden.
VOORMALIGE JOODSE WIJK
In de joodse wijk zijn nog 7 synagoges overgebleven, 2 begraafplaatsen en een aantal huizen in de oorspronkelijke staat. De regering wacht af totdat de nazaten van de vermoorde joden de huizen claimen, wat af en toe ook gebeurt. In het centrum op het plein bevinden zich nu restaurants met joodse gerechten en joodse klezmer-muziek. Ook wij hebben hier naar klezmer-muziek van een band met Oekrainers geluisterd en joodse gerechten gegeten.
Dit alles wordt meestal niet gerund door joden. Er zijn er nog maar 200 van de 65.000 van voor de oorlog.Er waren enkele duizenden overlevenden maar die zijn geemigreerd.
Hier heeft ook de film van Spielberg Schindler's List zich afgespeeld. Zelfs de fabriek uit de film is een bezienswaardigheid geworden. We vonden het ondanks de commercie een goede manier om voor volgende generaties te herdenken dat hier eens een grote joodse gemeenschap heeft geleefd. Ook joden bezoeken deze plaatsen, soms in een grote groep. Momenteel zit een groep orthodoxe joodse jongeren in ons hotel om naast deze plaatsen ook Auschwitz te bezoeken.
Midden op het plein bij de restaurants heeft een jood een gedenksteen ter meditatie voor de slachtoffers geplaatst.
Helena Rubinstein en Roman Polanski (die o.a. de film The Pianist over het ghetto in Warschau heeft gemaakt,) hebben in Krakov gewoond.
In de oude synagoge was overigens ook een tentoonstelling met joodse gebruiken en een tijdelijke tentoonstelling van het joodse gymnasium. Hier werd op hoog niveau lesgegeven. Er werd geleerd wat ook op Poolse scholen werd onderwezen, Pools patriottisme werd er ook bijgebracht. Daarnaast was de school gericht op de joodse cultuur en vooral op een toekomstig bestaan in Palestina. De Poolse joden twijfelden al voor de oorlog over een definitief bestaan in Europa vanwege het anti-semitisme.
Daarnaast was er het Galicia museum met een prachtige fototentoonstelling van een naoorlogse Engels joodse fotograaf Chris Schwarz.Hij heeft het museum opgericht.
Hij had foto's van het joodse leven voor, tijdens en na de oorlog.
De joodse gemeenschap in Polen was enorm groot (in totaal 3 miljoen mensen), niet alleen in de steden maar zelfs ook in kleine dorpjes waren joden en synagoges.
Na de oorlog waren er foto's van de ruines van synagoges, begraafplaatsen en Hebreeuwse tekens op huizen. De laatste jaren, na de val van het communisme, doen joden uit het buitenland pogingen tot restauratie, vooral van begraafplaatsen of monumenten ter nagedachtenis aan doodgeschoten joden.
In Krakov is bij de Remuh synagoge een kleine Klaagmuur gemaakt van fragmenten van grafstenen en namen van slachtoffers van de nazi's.
De vorige paus kwam uit een Pools dorpje hier in de omgeving. Volgens de tentoonstelling verklaarde dit zijn goede kontakt met de joden. Als kind had hij met joodse kinderen gespeeld.
Hoewel het joodse verzet beperkt was door de terreur en honger, was er in Krakov een joodse verzetsgroep. Deze vermoordde op Kerstavond 1942 7 SS-officieren in een cafe.
Ook in Auschwitz wist een joods Sonderkommando het voor elkaar te krijgen dat een van de gaskamers en een crematorium tijdelijk uitgeschakeld waren. In de periode van 1939-1941 vluchtten tienduizenden joden over een gevaarlijke rivier naar de Sovjet-unie. Overigens waren niet alle Polen anti-semiet. In Yad Vashem in Israel is ongeveer een derde van de eretekens voor mensen die joden hebben gered, voor mensen met de Poolse nationaliteit.
We vermaken ons prima hoewel de joodse nagedachtenis vaak heftig is maar ook veel concreter wordt.
Morgen gaan we de burcht en het paleis bezoeken en overmorgen Auschwitz.
Gisteren was het weer slecth, veel regen. Vandaag was het prima, de hele dag zon.
WIELICKA ZOUTMIJNEN
Gisteren zijn we vanwege het weer naar de zoutmijnen gegaan. Er komen jaarlijks een miljoen toeristen. De mijnen zijn in 1300 gebouwd en bestaan uit 3000 kamers over een lengte van 300 km tot een diepte van 327 meter. In het verleden verschafte de zoutwinning veel rijkdom. Hiervan werd o.a. de universiteit betaald.
Toeristen komen tot 135 meter diep en bekijken 20 kamers. De mijn is niet meer in gebruik.Er zijn prachtige beeldhouwwerken gemaakt van zoute steen.Ze zien eruit alsof ze van gewone steen zijn gemaakt. Je mag ze alleen niet aanraken omdat het zout dan oplost.In enkele kamers is het leven van de mijnwerkers in zoutsculpturen uitgebeeld compleet met paarden die als werkkracht werden gebruikt. Een machine om volle vaten zout naar boven te transporteren en lege vaten naar beneden werkte nog. Het was een soort rad waarbij je in de rondte moet lopen. Het grootste gevaar voor de mijnwerkers was niet uitglijden en vallen maar overstromingen waardoor de zoute steen oploste en de gangen instortten. Ook nu is dat nog een probleem, niet alleen voor de mijn maar vooral voor het dorp dat erboven ligt omdat dan de bodem wegzakt.De mijnwerkers verdienden destijds 3 tot 4 keer zoveel als een arbeider boven de grond.
Natuurlijk hadden de mijnwerkers er behoefte aan voor hun gevaarlijke werk te bidden. Er zijn complete kapellen uitgehouwen. De grootste was prachtig met afbeeldingen in de muren met taferelen uit de Bijbel. Heel goed gedaan en bovendien nog met een prima perspectief.
De mijnen worden ook nog gebruikt voor behandeling van mensen met ademhalingsstoornissen.
CHOPIN
'S Avonds hebben we in een duur restaurant uit de middeleeuwen een pianoconcert van de Poolse componist Chopin gehoord. Prima genoten. Daarna in hetzelfde restaurant lekker gegeten.
COLLEGIUM MAIUS
Vanochtend de prachtige oude universiteit bezocht die rond 1400 is opgericht. Ook Copernicus heeft hier gestudeerd die zijn voor die tijd controversiele theorie dat de zon niet om de aarde draaide maar andersom, bedacht. Deze is later door Galilei uitgewerkt. Tot in de 18e eeuw had de katholieke kerk heel veel invloed op de universiteit. De professoren moesten in celibaat leven en woonden binnen de muren van de universiteit.
In de oorlog verboden de nazi's het onderwijs aan de universiteit en veel wetenschappers werden naar concentratiekampen afgevoerd. Het onderwijs ging illegaal door in de eerste plaats om de Poolse taal en cultuur in stand te houden.
VOORMALIGE JOODSE WIJK
In de joodse wijk zijn nog 7 synagoges overgebleven, 2 begraafplaatsen en een aantal huizen in de oorspronkelijke staat. De regering wacht af totdat de nazaten van de vermoorde joden de huizen claimen, wat af en toe ook gebeurt. In het centrum op het plein bevinden zich nu restaurants met joodse gerechten en joodse klezmer-muziek. Ook wij hebben hier naar klezmer-muziek van een band met Oekrainers geluisterd en joodse gerechten gegeten.
Dit alles wordt meestal niet gerund door joden. Er zijn er nog maar 200 van de 65.000 van voor de oorlog.Er waren enkele duizenden overlevenden maar die zijn geemigreerd.
Hier heeft ook de film van Spielberg Schindler's List zich afgespeeld. Zelfs de fabriek uit de film is een bezienswaardigheid geworden. We vonden het ondanks de commercie een goede manier om voor volgende generaties te herdenken dat hier eens een grote joodse gemeenschap heeft geleefd. Ook joden bezoeken deze plaatsen, soms in een grote groep. Momenteel zit een groep orthodoxe joodse jongeren in ons hotel om naast deze plaatsen ook Auschwitz te bezoeken.
Midden op het plein bij de restaurants heeft een jood een gedenksteen ter meditatie voor de slachtoffers geplaatst.
Helena Rubinstein en Roman Polanski (die o.a. de film The Pianist over het ghetto in Warschau heeft gemaakt,) hebben in Krakov gewoond.
In de oude synagoge was overigens ook een tentoonstelling met joodse gebruiken en een tijdelijke tentoonstelling van het joodse gymnasium. Hier werd op hoog niveau lesgegeven. Er werd geleerd wat ook op Poolse scholen werd onderwezen, Pools patriottisme werd er ook bijgebracht. Daarnaast was de school gericht op de joodse cultuur en vooral op een toekomstig bestaan in Palestina. De Poolse joden twijfelden al voor de oorlog over een definitief bestaan in Europa vanwege het anti-semitisme.
Daarnaast was er het Galicia museum met een prachtige fototentoonstelling van een naoorlogse Engels joodse fotograaf Chris Schwarz.Hij heeft het museum opgericht.
Hij had foto's van het joodse leven voor, tijdens en na de oorlog.
De joodse gemeenschap in Polen was enorm groot (in totaal 3 miljoen mensen), niet alleen in de steden maar zelfs ook in kleine dorpjes waren joden en synagoges.
Na de oorlog waren er foto's van de ruines van synagoges, begraafplaatsen en Hebreeuwse tekens op huizen. De laatste jaren, na de val van het communisme, doen joden uit het buitenland pogingen tot restauratie, vooral van begraafplaatsen of monumenten ter nagedachtenis aan doodgeschoten joden.
In Krakov is bij de Remuh synagoge een kleine Klaagmuur gemaakt van fragmenten van grafstenen en namen van slachtoffers van de nazi's.
De vorige paus kwam uit een Pools dorpje hier in de omgeving. Volgens de tentoonstelling verklaarde dit zijn goede kontakt met de joden. Als kind had hij met joodse kinderen gespeeld.
Hoewel het joodse verzet beperkt was door de terreur en honger, was er in Krakov een joodse verzetsgroep. Deze vermoordde op Kerstavond 1942 7 SS-officieren in een cafe.
Ook in Auschwitz wist een joods Sonderkommando het voor elkaar te krijgen dat een van de gaskamers en een crematorium tijdelijk uitgeschakeld waren. In de periode van 1939-1941 vluchtten tienduizenden joden over een gevaarlijke rivier naar de Sovjet-unie. Overigens waren niet alle Polen anti-semiet. In Yad Vashem in Israel is ongeveer een derde van de eretekens voor mensen die joden hebben gered, voor mensen met de Poolse nationaliteit.
We vermaken ons prima hoewel de joodse nagedachtenis vaak heftig is maar ook veel concreter wordt.
Morgen gaan we de burcht en het paleis bezoeken en overmorgen Auschwitz.
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
