warschau

We hebben een prima treinreis gehad in onze tweepersoons-couchette. Lekker rustig en ontspannen, prima geslapen. We zaten in de trein van Amsterdam rechtstreeks naar Moskou. We hebben een zeer goed viersterren hotel.
We hebben 1.5 dag prima weer gehad ongeveer 27 graden. Sinds 17.00 uur regent het. En is er onweer geweest.
We hebben eerst de oude stad bekeken. Prachtige gebouwen op de markt met hele mooie details. Alles is na de Tweede Wereldoorlog weer opgebouwd. Een hele klus.

DE OPSTAND IN 1944
Warschau was door de Duitsers volledig in puin gelegd als wraak voor de opstand in augustus 1944.
De Duitsers waren aan het verliezen en de Russen rukten op in Polen. De Polen wilden hun onafhankelijkheid en hoopten deze te bereiken door Warschau zelf te bevrijden voordat de Russen kwamen. De ondergrondse was goed georganiseerd, maar was niet opgewassen tegen het leger van de Duitsers. Na twee maanden verzet moesten ze zich overgeven door gebrek aan wapens, voeding en water. De geallieerden hadden wel wapens gedropt maar te weinig. De Polen hadden gehoopt op militaire steun van de geallieerden maar die hadden hun handen vol in Normandie.
Het Russische leger lag voor Warschau. Toen Stalin van de opstand hoorde, gaf hij het leger bevel te wachten. Op deze manier konden de Duitsers het verzet in Warschau breken en kon hij daarna zonder verzet een communistisch bewind vestigen. Stalin liet nog wel wapens droppen maar zonder parachute zodat de meeste wapens beschadigd aan de grond kwamen. Het Poolse verzet gebruikte ook de riolen om zich in Warschau te verplaatsen. We hebben het zeer druk bezochte museum over de opstand bekeken en het indrukwekkende monument voor de opstand. Zowel toeristen als schoolklassen bezoeken het. We maakten bij het museum kennis met een Pool die met Amerikaanse vrienden het museum bezocht. De grootvader van een van de vrienden had meegevochten in de opstand in Warschau en was later naar Amerika geemigreerd.
Vanuit het cultuurpaleis - een "vriendschapsgeschenk" van de Russen aan de Polen in 1952 - hebben we op de 30e verdieping een overzicht van Warschau gezien. Inderdaad zijn er nauwelijks nog oude kerken en andere oude gebouwen te zien zoals in veel Europese steden nog wel het geval is. Er zijn vrijwel alleen flats. Het cultuurpaleis is het grootste gebouw in Polen, een soort kruising van sociaalrealistische kunst en Jugendstil. We vonden het niet onaardig hoewel de meningen hierover erg verdeeld zijn.

DE OPSTAND IN HET GHETTO IN 1943
De andere opstand in de oorlog was in het joodse ghetto in 1943. De nazi's richtten in de winter van 1940 al een ghetto voor joden op onder het mom dat zij dragers waren van de besmettelijke ziekte vlektyfus. Al snel werd de vrijheidsbeperking groter totdat het ghetto met 400.000 inwoners in 1942 volledig werd afgesloten. De joden kregen een zeer karig voedselrantsoen. Alleen wie geld had voor voeding via de zwarte handel kon overleven. Smokkelaars gingen stiekem naar de gewone wereld, vooral kinderen omdat zij geen jodenband hoefden te dragen. In totaal stierven 100.000 mensen de hongerdood in het ghetto.
In april 1943 waren er nog 50.000 joden in het ghetto over. Ze besloten tot een eervolle dood door tegen de Duitsers te gaan vechten. Ze hielden het een maand vol en 75 Duitsers werden gedood. Als wraak werd het ghetto gebombardeerd, in brand gestoken en met de grond gelijk gemaakt.
We hebben in een museum herinneringen en foto's van het ghetto bekeken. We zijn naar het monument voor de opstand in het ghetto geweest. Hiervoor heeft Willy Brandt geknield. Verder hebben we het monument bij de Umschlagplatz voor de trein naar Treblinka bezocht.

Al met al waren deze dagen erg heftig maar we hebben goede dagen gehad. Morgenochtend vertrekken we in een drie uur durende treinrit naar Krakov.