bergen en kou

Goede reis gehad.Om 23.00 uur in hotel. Koud 9 gr.C. Geen verwarming in de kamer. Volgende ochtend bij de terrasverwarming binnen.In de ochtend met eigen auto en chauffeur vertrokken.
TAOURIRT KASBA
Taourirt kasba uit de 18e eeuw bekeken. Een kasba is een versterkt kasteel voor een persoon van aanzien met zijn familie en bedienden. Ze biedt bescherming tegen aanvallen van mensen en dieren, tegen de kou,zandstormen enzovoort.
Een kasba is altijd een imposant bouwwerk met een vierkante plattegrond. De torens op de vier hoeken hebben kantelen. Deze kasba werd vroeger door de pasja,de Glaoui_familie, bewoond.Het is een enorm gebouw met eindeloos veel kamers, vier verdiepingen hoog met bovenop een dakterras. Je verdwaalt er gemakkalijk, zoals wij ervoeren.
Het is gemaakt van leem, dus warm in de winter en koel in de zomer.
De pasja hief hier belastingen op passerende karavanen. De opbrengsten zoals goud, suiker, zout werden in de kasba bewaard. Ook slaven werden hier verhandeld. Je ziet hier nog steeds negroide personen.
De geometrisce patronen in de muren zijn berbers en bedoeld om het kwade-het boze oog- af te wenden.
Beneden was een grote keuken met een luchtkoker tot aan het dak. Deze werd ook gebruikt voor communicatie. De ramen van de vrouwenvertrekken waren voorzien van smeedijzeren traliewerk, zodat de dames ongezien naar buiten konden kijken. Er waren speciale badkamers met kleine raampjes en deurtjes om de warmte binnen te houden. Het water werd op het dak warm gestookt en via goten naar beneden naar de badkamer geleid. Het gebruikte water ging via goten verder naar beneden en werd in de tuin gebruikt. De plafonds en muren van de belangrijkste kamers waren beschilderd met rozetten en andere patronen of teksten uit de koran.
KSAR
Naast de kasba is een ksar. Dit is een versterkt dorp omgeven door muren met torens op de hoeken. De ksar werd in de nacht afgesloten. De straatjes zijn smal en de huizen van leem.Er wonen nog steeds autochtonen, maar de laatste tijd kopen ook Spanjaarden en Fransen hier huizen die ze opknappen. Er is nog een oude jodenwijk, de mellah. De joden dreven hier veel handel en genoten speciale bescherming van de pasja vanwege o.a.hun internationale kontakten met andere joden. Na de stichting van de staat Israel zijn de meesten geemigreerd.
COOPERATIES
We worden naar een winkel geleid waar dekens worden gemaakt. Mannen maken staande dekens, vrouwen maken zittend aan het weefgetouw tapijten. 15 jaar geleden hebben 10 mannen met wat eigen geld een cooperatie opgericht om dit oude berberhandwerk te behouden en de verkoop aan toeristen te bevorderen. Ze werken nu met 60 mannen op verschillende locaties. Ze verkopen o.a.dekens van haar van dromedarissen. Dit is koel in de zomer en warm in de winter. Ook maken ze zijden sjaals van de aloe vera-cactus. Er worden nieuwe stoffen gebruikt tegen allergie of om in de machine te wassen. Vermoedelijk gaat het hier om een soort microkrediet.
Zowel de ksar als de kasba zijn gerenoveerd omdat hier veel films worden opgenomen. In Ouarzazate staat een grote filmstudio. Films als Kundun, Jewel of the Nile en Gladiator en andare beroemde films zijn hier opgenomen.Bewoners kunnen bijverdienen als figurant.
DADELVALLEI.
We rijden door de woestijn naar de Dadelvallei. De mannen dragen vaak een djellaba, een soort wijde lange jurk tot aan de enkels met een capuchon en lange mouwen. Heel apart als ze hun puntmuts op hebben. Een djellaba schijnt warm te zijn. We zien vrouwen in kleurige berberkleding, dat vrolijk afsteekt tegen het gele zand en de bruine lemen huizen. De amandelbomen staan in bloei. We rijden vervolgens 30 km de dadelkloof in waar ons hotel zich bevindt. Het landschap is schitterend, ruige en steile rotsen tegen kale zilverkleurige berken ,die in de zon bijna lichtgevend lijken. Daar tussenin liggen kleine dorpjes en groene akkertjes. Ons hotel ligt aan een ruisende rivier. Het is hier heerlijk stil. Op ons balkon genieten we nog even van de warme zon en het prachtige uitzicht. Daarna wordt het koud.
BERBERGEBIED
De berbers wonen in de bergen, de Arabieren in de steden.
Tijdens het eten in een grote zaal zitten we naast het haardvuur, de enige warme plek. Regelmatig komt iemand van het personeel zich warmen eneen praatje maken. Het toeristenseizoen begint pas in april, lekker rustig dus maar wel koud, hoewel overdag zonnig. De berbers vertellen dat het veel kouder is dan normaal. De regering heeft met een helikopter voedsel en dekens naar afgelegen berberdorpen gebracht. De oogst is mislukt door de kou. We zitten op 1800 meter.
Als we in het Arabisch dankuwel;sukram, zeggen, worden we verbeterd. In het Berbers is dankuwel saha. Sinds 2 jaar mag op schoolin de Berbertaal worden onderwezen.Ze willen hier allemaal graag hun talen verbeteren. Wij leren hun nieuwe Engelse en Nederlandse woorden, zij leren ons Berber, wat we helaas snel weer vergeten. Hun Frans is vrij goed. Het is in Marokko de tweede taal na het Arabisch.
Ze hebben hier ook last van de eurocrisis want er komen minder toeristen. Bestaansmiddelen zijn hier schaars. Ze hopen op een snelle afloop van de crisis. Soms gaat het goed, soms gaat het slecht, is hier de ervaring. Maar we leven nog met dank aan God. Als we vertellen over plannen voor de komende dagen, voegen ze steeds insjallah;zo God wil, toe. Ondanks de kou hebben we een gezellige avond met deze vriendelijke en gastvrije berbers.