van woestijn naar oceaan

ZAGORA TOT OUARZAZATE
We verlaten ons hotel met een mooi aangelegde palmentuin en rijden terug door de Draavallei vol kasbas en oases. Daarna gaan we over een hoge pas met prachtige granietachtige bergen, ongeveer 1800 meter. Verschillende lagen steen zijn goed zichtbaar. Dit is het mooiste stuk dat we hebben gehad. Bij Ouarzazate zijn we weer bij het beginpunt na een rondreis van 1200 km.
Op de pas ontmoeten we een eenzame fietser die onderweg is naar de kust. Hij heeft een tent, een extra wiel, een foto van koning Mohammed VI, een groenterasp, een transistorradio en nog allerlei plastic zakjes aan zijn reservervewiel hangen. Hij rust uit op zijn bidkleedje.
TAMNOUGALT
De ksar en de kasba zijn gerestaureerd voor de filmindustrie. De ommuurde ksar heeft 4 poorten. De belangrijkste poort geeft toegang tot de kasba, het paleis. Hier woonde de kaied, een ambtenaar een rang hoger dan de kalief en een rang lager dan de pasja. Deze woonde hier met 4 vrouwen en zijn hofhouding: Hij zorgde voor de administratie en het innen van belastingen van de karavanen in ruil voor veiligheid.
De andere poorten geven toegang tot de joodse wijk, de boerenwijk en de ingang voor de karavanen. De kasba is vaak ingebouwd in de ksar. De ksar heeft 3 etages. De straten zijn overdekt. Af en toe is er een luchtkoker naar boven. We bekijken het schooltje, de vrouwenvertrekken, de hammam, de keuken compleet met een bakoven voor het platte brood, het marktplein, de rechtszaal en een plaats voor de dieren.
TAJINE
De warme maaltijd bestaat iedere dag uit berbersoep van het huis vanwege de variatie aan kruiden. De hoofdmaaltijd is een tajine; een stoofschotel met aardappels, wortel, ui, tomaat en soms ook courgettes en aubergine. Het toetje is meestal sinaasappel met kaneel. Er is zelden alcohol. Het ontbijt bestaat uit plat brood met jam en soms smeerkaas of een ei. Er zijn altijd veel olijven. De lunch is hetzelfde als het diner of het ontbijt.
Bij aankomst in een hotel krijgen we eerst berberthee; kruidenthee met veel suiker. Pas daarna mogen we onze kamer in.
AIT BEN HADDOU
Deze grote ksar is heel mooi gerenoveerd omdat er veel films worden opgenomen. Het is nu ook een UNESCO monument.
De ksar heeft verschillende kasbas te herkennen aan de 4 torens. Elk van de 4 echtgenotesmocht het ontwerp voor een torenversiering maken.
In dit gebied woonden joden, toearegs, berbers en nomaden. De joden zijn geemigreerd na de stichting van de staat Israel. Er was geen handel meer voor de joden nadat de karavanen waren verdwenen. Een groep joden komt regelmatig terug om te bidden in de synagoge en om de graven te onderhouden.
De ksar is ten dele bewoond. We bekijken een vrij ruime woning. Er zijn 2 keukens; een met een traditionele broodbakoven en een op butagas. Er is een gastenkamer en een woonkamer met een afbeelding van de film De Gladiator aan de muur. De broer van onze gids heeft als figurant in deze film meegespeeld. Er zijn 3 slaapkamers; in de zomer als het 45 tot 50 graden Celsius is, slaapt men op het dakterras. Er is een grote stal voor de geiten en een opslagruimte voor veevoer. Zijn vader is met de geiten in de bergen want het is in de winter te koud in de stal: De broer werkt op het land. Moeder en dochter zorgen dat van de schapenwol tapijten worden gemaakt: Ze behoren tot de cooperatie. De tapijten worden voor een bodemprijs aan handelaars verkocht die ze tegen woekerprijzen aan toeristen aanbieden.
TAROUDANT
Onderweg naar Taroudant rijden we over een bergpas. Het landschap is ruig,grillig en afwisselend. We dalen af naar de vlakte van de Sousvallei met sinaasappelplantages en olijfbomen. Eindelijk een behaaglijke temperatuur dag en nacht.
Taroudant is een gezellige, echt oosterse stad. In de berbersouk kopen we kruidenmengsels voor couscous en tajinegerechten en bovendien kruiden voor muntthee.
AGADIR
Een uur later zitten we aan het strand met pizza en bier: een leuke toegift. Morgen gaan we naar huis.
In totaal hebben we 1550 km gereden.

HOOGTEPUNTEN
zon, stilte en rust
Kamelentocht
De rondreis van Ouarzazate naar Ait Ben Haddou met afwisselende landschappen, bevolking in kleurrijke kleding; gastvrije berbers en mooi gelegen hotels met fraaie berber en arabisch interieur.

DIEPTEPUNT
de koude: allebei verkoudheid opgelopen: